Foto Hilbert Krane

Het RDDI-project Openbaarmaking & Informatiehuishouding bestaat uit verschillende deelprojecten die zich bezighouden met verschillende aspecten van de Wet open overheid (Woo). Oorspronkelijk vooral op het gebied van actieve openbaarmaking, inmiddels ook steeds meer op dat van openbaarmaking op verzoek. Zo is afgelopen jaar het project voor een slim, Rijksbreed Woo-formulier binnen de gelederen van het project gekomen. En in 2025 komen daar – ook in het kader van de maatregelen uit de kabinetsreactie op de Woo-invoeringstoets om de uitvoering en uitvoerbaarheid van de Woo te verbeteren – nog eens 4 deelprojecten bij.

Peter Bont neemt begin 2025 als projectleider afscheid van het project, om zich te wijden aan een nieuw RDDI-project voor de implementatie van de vernieuwde Archiefwet. Daarbij zal hij een vergelijkbare aanpak hanteren als bij Openbaarmaking & Informatiehuishouding: “In nauwe samenwerking met de opdrachtgever, de directie Media en Creatieve Industrie van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en het werkveld. En omdat zowel de Woo als de Archiefwet van toepassing zijn op de gehele overheid, bestaat dat werkveld van beide projecten niet alleen uit de Rijksoverheid maar ook de decentrale overheden: de gemeenten, provincies en waterschappen.”

Verplichte informatiecategorieën

In 2024 hebben RDDI en PROO samen met het werkveld gewerkt aan de voorbereiding van de openbaarmaking van de 17 verplichte informatiecategorieën, artikel 3.3 van de Woo. Sinds 1 november moeten overheidsorganisaties informatie binnen de eerste 5 verplichte informatiecategorieën actief openbaar maken. De overige 12 informatiecategorieën volgen in 2025 en 2026.

Peter: “Om hen daarop voor te bereiden en te ondersteunen hebben we per categorie werkdefinities opgesteld en hulpmiddelen ontwikkeld, zoals handleidingen en beslishulpen. In werkgroepen met experts en ervaringsdeskundigen van de verschillende overheden hebben we daarvoor input opgehaald en een eerste toetsing gedaan van de output. In informele consultatierondes op KIA, de Kenniscommunity Informatie en Archief, zijn de definities en hulpmiddelen vervolgens zorgvuldig getoetst aan de werkpraktijk.”

‘De inloopinspreekuren zijn ook voor onszelf heel belangrijk: ze vormen voor ons vrijwel de enige mogelijkheid om signalen op te halen’

Inloopspreekuren

Tijdens de digitale inloopspreekuren ‘Ervaring opdoen actieve openbaarmaking’ konden medewerkers vragen stellen over de werkdefinities of over het openbaar maken via de Woo-index. De spreekuren werden drukbezocht. Zeker rond 1 november, toen de frequentie ook even is opgeschroefd. Ook voor RDDI en PROO zijn de inloopspreekuren volgens Peter belangrijk: “Ze vormen voor ons vrijwel de enige mogelijkheid om signalen vanuit de praktijk op te halen. We halen er veel informatie op en ze bieden de mogelijkheid om met elkaar te sparren.”

Op het programma

In 2025 heeft het project in totaal 6 deelprojecten op het programma. Voor actieve openbaarmaking lopen 2 projecten door vanuit 2024: de handreiking Actief openbaar maken doe je zo! en de inspanningsverplichting, artikel 3.1 van de Woo. Over deze 2 projecten verderop in dit jaarplan meer. Voor openbaarmaking op verzoek loopt het project voor het slimme Woo-formulier door. Daarnaast zijn in januari de deelprojecten Woo-contactpersoon en Woo-misbruik gestart onder projectleiding van Hafsa Hajji. Binnenkort volgen de deelprojecten omgaan met omvangrijke Woo-verzoeken en een uniform Woo-proces om de afhandeling van Woo-verzoeken te versnellen. Deze projecten zullen worden opgepakt door Geert Rooijackers, Peters opvolger als projectleider.

Deelprojecten openbaarmaking op verzoek in 2025

Woo-contactpersoon

De Woo-contactpersoon speelt een sleutelrol bij de beschikbaarheid van overheidsinformatie en het contact tussen overheid en samenleving. Zowel bij actieve openbaarmaking als bij openbaarmaking op verzoek. Hierover gaat artikel 4.7. van de Woo. RDDI en PROO gaan samen met ervaringsdeskundigen de invulling en positionering van deze rol verder doorontwikkelen. De werkgroep die hiervoor is opgericht gaat aanbevelingen opstellen, input geven voor (beleids)producten en bijdragen aan de ontwikkeling van leermiddelen en trainingen.

Antimisbruik

Soms heeft een Woo-verzoeker andere bedoelingen dan het verkrijgen van publieke informatie. Volgens de antimisbruikbepaling in artikel 4.6 van de Woo kan een overheidsorganisatie dan besluiten het verzoek niet te behandelen. RDDI en PROO willen handvatten gaan bieden bij (vermeend) misbruik en oneigenlijk gebruik van de Woo: welke factoren en overwegingen zijn daarbij belangrijk en hoe kun je in actie komen? Samen met ervaringsdeskundigen gaan ze in 2025 nadenken over en werken aan een effectieve aanpak.

Omvangrijke Woo-verzoeken

Bij omvangrijke Woo-verzoeken zullen eerst de meest relevante documenten openbaar gemaakt worden. Daarvoor moet een wijze van prioritering worden vastgesteld, bijvoorbeeld een afwegingskader. Een werkgroep gaat de nieuwe werkwijze nader uitwerken.

Uniform Woo-proces

Een werkgroep gaat aan de slag met de ontwikkeling van een uniform en efficiënt werkproces om de afhandeling van Woo-verzoeken te versnellen. Voorlopig doel is dat het uniform Woo-proces eind 2025/begin 2026 is geïmplementeerd bij de ministeries.

Lees ook: